عباس اقبال در مقدمه دیوان عبید می‌نویسد:
ازشرح حال ووقایع زندگانی عبید زاکانی بدبختانه اطلاع مفصل ومشبعی دردست نیست. اطلاعات ما دراین باب منحصراست به معلوماتی که حمدالله مستوفی معاصرعبید وپس ازاو دولتشاه سمرقندی درتذکره خود،تألیف شده درقرن ۸۹۲ ه.ق.، درضمن شرحی مخلوط به افسانه درباب اوبه دست داده ومؤلف ریاض العلماء درباب بعضی ازتألیفات اوذکرکرده‌است. معلومات دیگری نیزازاشعارومؤلفات عبید به دست می‌آید.ازمختصری که مؤلف تاریخ گزیده راجع به عبید نوشته‌است مطالب زیراستنباط می‌شود:
۱-اینکه اوازجمله صدوروزرا بوده،ولی درهیچ منبعی به آن اشاره نشده‌است.
۲-نام شخص شاعرنظام الدین بوده‌است، درصورتی که درابتدای غالب نسخ کلیات و در مقدمه‌هایی که برآن نوشته‌اند وی را نجم الدین عبید زاکانی یاد کرده‌اند.
۳-نام شخصی شاعرعبیدالله وعبید تخلص شعری اواست.خوداونیزدرتخلص یکی ازغزلهای خودمی‌گوید:

۴-عبید درهنگام تألیف تاریخ گزیده که قریب چهل سال پیش ازمرگ اوست به اشعارخوب و رسائل بی نظیرخود شهرت داشته‌است.درتذکره دولتشاه سمرقندی چندحکایت راجع به عبید و مشاعرات اوباجهان خاتون شاعره وسلمان ساوجی وذکرتألیفی ازاوبه نام شاه شیخ ابواسحاق در علم معانی وبیان وغیره هست.
عبید درتألیفات خودازچندین تن ازپادشاهان ومعاصرین خودمانند خواجه علاءالدین محمد،شاه شیخ ابوالحسن اینجو،رکن الدین عبدالملک وزیرسلطان اویس وشاه شجاع مظفری رایاد کرده‌است.وی ازنوابغ بزرگان است.می‌توان اوراتایک اندازه شبیه به نویسنده بزرگ فرانسوی ولتردانست.

• وفات عبید زاکانی راتقی الدین کاشی درتذکره خود سال ۷۷۲ دانسته وصادق اصفهانی در کتاب شاهد صادق آن را ذیل وقایع سال ۷۷۱ آورده‌است.امرمسلم این که عبید تا اواخر سال ۷۶۸ ه.ق. هنوزحیات داشته‌است…. و به نحو قطع و یقین وفات او بین سنوات ۷۶۸ و ۷۶۹ و یا ۷۷۲ رخ داده‌است.

  ازتألیفاتی که ازاو باقی است معلوم است که بیشتر منظوراوانتقاداوضاع زمان به زبان هزل وطیبت بوده‌است. مجموع اشعارجدی که ازاو باقی است ودرکلیات به طبع رسیده‌است از ۳۰۰۰ بیت تجاوزنمی‌کنند.
  صرفنظرازاینکه عبید شاعری متوسط درحد واندازه خویش بوده‌است،همگان نام اورا با طنزوهزل عجین واغلب عامه اورابه لطایفش می‌شناسند.برخی ازآثار وی:
  اخلاق الاشراف
  صد پند
  تضمینات و قطعات
  رباعیات
  رساله دلگشا
  موش و گربه
  سنگتراش
  دراین میان موش وگربه شهرت بسیاری دارد.

نظرات شما عزیزان:

نام :

آدرس ایمیل:

وب سایت/بلاگ :

متن پیام:

نظر خصوصی

 کد را وارد نمایید:

 

 

 

عکس شما

آپلود عکس دلخواه: